सामुदायीक बिद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर घट्दै जानुको कारण त यस्तो पो रहेछ

दमक, पुस १०
झापाको दमक ३ स्थित एउटा बिद्यालय जुन बिद्यालयमा बालकक्षा देखी ८ कक्षा सम्म पढाई हुन्छ । दमक ३ स्थित चुलाचुली आधारभूत बिद्यालयमा बिगत पाँच वर्षदेखीको बिद्यार्थीको संख्या हेर्ने हो भने वर्षेनी घटेको देखीन्छ । २०७० सालकोे शैक्षिक सत्रमा ३ सय १३ जना बिद्यार्थी रहेको यो बिद्यालयमा यो शैक्षिक सत्रमा २ सय ९ जना मात्र बिद्यार्थी छन् । अनि शैक्षिक गुणस्तर पनि हरेक वर्ष कमजोर बन्दै गएकोमा बिद्यालय प्रशाषननै पनि स्विाकार गर्छ । बिद्यालयका प्रधानाध्यापक बिष्णु प्रसाद गुरागाईँका अनुसार यस बिद्यालयमा बिद्यार्थीको संख्या कम हुनुमा यहाँका अभिभावकमा चेतना कम हुनु हो ।
बिहान बेलुका मजदुरी गरेर जीविको पार्जन गर्ने यहाँका अभिभावकले आफ्ना छोराछारी बिद्यालय जानु भन्दा पनि घरमै बसेर घरको काम सघाए ठुलो उपलब्धि रहेको ठान्ने गरेका छन् । त्यसै गरि यो बिद्यालयमा कक्षा ५ वा ६ कक्षामा पुगेपछि पढ्न छोडेर अन्य बिभिन्न काममा लाग्ने गरेकोले बिद्यार्थीको संख्या कम भएको प्रधानाध्यापक गुरागाँई बताउनु हुन्छ ।
त्यस्तै गरि दमककै बाल कक्षा देखी पाँच कक्षा सम्म पढाईहुने जनज्योती आधारभूत बिद्यालयमा पनि बिद्यार्थीको संख्या कमै छ । यो बिद्यालयमा २ सय २३ जना बिद्यार्थी रहेका छन् । चुलाचुलीको भन्दा यो बिद्यालयमा बिद्यार्थीको संख्या धेरै भएपनि यहाँको पनि शैक्षिक गुण्स्तर भने चुलाचुलीकै जस्तै छ । प्रधानाध्यापक चुडेन्द्र कुमार खड्काका अनुसार यो क्षेत्रका अभिभावक निजी बिद्यालय तिर आकर्षक रहेका कारण पनि शैक्षिक गुणस्तर बृद्धि गर्न नसकेको बताउनु हुन्छ । निजी बिद्यालयमा जस्तो अनुभवी र बिज्ञ शिक्षकको अभावले गर्दा समेत सामुदायीक बिद्यालयले अपेक्षा गरेबमोजीमको शैक्षिक स्तर बृद्धि गर्न नसकेको उहाँको तर्क छ ।
सामुदायीक बिद्यालयको शैक्षिक गुणस्तरमा कमी हुनु र बिद्यार्थीहरु आकर्षित नहुनुमा अभिभावक, शिक्षक र सरकार सबैको कमजोरी रहेको बताउनु हुन्छ शैक्षिक बिष्लेशक कृष्ण दंगाल । ‘ स्थाई सरकार नहुनु, स्थानिय सरकारले शैक्षिक स्थर सुधार गर्न कुनै पनि निती नबनाउनु , प्रबिधिक शिक्षाको कमि जस्ता कारणले सामुदायी बिद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर कम भएको हो ।’ बिष्लेशक दंगालले बताउनु भयो ।
सामुदायीक बिद्यालयको गुणस्तर सुधार गर्नका लागि झापामा शैक्षिक गुणस्तर मञ्च पनि स्थापना गरिएको छ । तर पनि सामुदायी बिद्यालयहरुको गुणस्तर र आकर्षण बृद्धि गराउन सकिएको छैन् । शैक्षिक गुणस्तर मञ्च झापाका अध्यक्ष केन्द्र प्रसाईका अनुसार अभिभावकले पनि निजी बिद्यालयको जस्तै गरि आफ्ना छोराछोरीलाई अनुशाषनमा राख्ने , पढ्नु पर्छ भन्ने भावनाको बिकास गराउने , अनि बिद्यालयमा पनि निजी बिद्यायको जस्तै गरि प्रभावकारी शिक्षा दिइने हो भने सामुदायीक बिद्यायको शैक्षिक गुणस्तर बढ्न सक्ने छ ।
सामुदायीक बिद्यालयको शैक्षिक गणस्तर कमजोर बन्दै गएको जिल्ला शिक्षा कार्यालयलाई पनि राम्ररी थाह छ । देशभरीका ९६ प्रतिशत बालबालीका शैक्षिक पहुचमा भएपनि बिद्यार्थीको निरन्तरता कम भएकाले सामुदायी बिद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर कम भएको झापाका सहायक जिल्ला शिक्षा अधिकारी होमनाथ भण्डारी बताउनु हुन्छ ।
सामुदायीक बिद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर र बिद्यार्थीको आकर्षण बढाँन सरकारको स्पस्ट निती, शिक्षक र अभिभावकको समान दायित्व हुन आवश्यक छ ।